5 اسفند - بزرگداشت خواجه نصیر طوسی و روز مهندس
|
ابوجعفر محمدبن محمد معروف به خواجه نصیرالدین در سال 597 ق در طوس به دنیا آمد. ابتدا علوم عقلی و نقلی و حکمت مشاء و سپس ریاضیات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبیات را آموخت و در علوم روز به استادی تمام رسید. وی چند سال پس از حمله سپاه چنگیزخان مغول، به قلعه اسماعیلیه پناه برد و در آنجا نیز از تالیف و نگارش باز نایستاد. با غلبه سپاه مغول بر اسماعیلیان، وی به خدمت هولاکوخان فرمانروای وقت مغول پیوست و با استفاده از نفوذ خود، از کشتار مردم و دانشمندان و تخریب آثار فرهنگی و علمی و غارت شهرها و روستاها جلوگیری نمود. پس از فتح بغداد و سقوط عباسیان، خواجه نصیر ماموریت یافت تا رصدخانه مراغه را ترتیب دهد. او جماعتی از ریاضیدانان بزرگ را گردآورد و کار احداث رصدخانه را در سال 657 ق آغاز کرد. خواجه، با این کار، عالمان بزرگ زمان را که پراکنده بودند در یک مکان، جمع کرد و همچنین کتابخانهای عظیم در محل رصدخانه مراغه احداث نمود. وی برای تهیه کتابهای مورد نظر، کتبی از بغداد، شام و شمال آفریقا و اطراف و اکناف ایران فراهم نمود و کتابخانهای با بیش از 400 هزار جلد کتاب، ایجاد کرد. عمر خواجه از این پس در خدمات علمی گذشت. وی یکی از بزرگترین بنیانگذاران کلام شیعه بود و ضمن تایید حکمت ابنسینا، به شرح مشکلات اشارات پرداخت. وی همچنین آثار متعددی را در علوم مختلف به نگارش درآورد که اخلاق ناصری، تجرید العقاید، زیج ایلخانی، اوصاف الاشراف، اساسُ الاقتباس و تذکره نصیریه و بیش از 60 اثر دیگر در اصول دین، منطق، هندسه، هیئت، نجوم، عروض و شعر از آن جملهاند. خواجه نصیرالدین در سال 672 در 75 سالگی درگذشت و در کاظمین به خاک سپرده شد. این روز را به منزله روزی برای بزرگداشت مهندسان، روز مهندس نیز نامیده‌اند. |
